رویکردهای گوناگون برای برآورد عدم قطعیت اندازه گیری

در گزارش فنی EuroLab :TR No. 1 در تحت عنوان “بازبینی عدم قطعیت اندازه گیری: رویکردهای جایگزین در ارزیابی عدم‌قطعیت” که در سال ۲۰۰۷ منتشر شده است، چهار رویکرد مختلف برای برآورد عدم قطعیت معرفی شده است. در این راهنمای طبقه‌بندی مناسبی را برای برآورد عدم‌قطعیت مطابق شکل زیر ارائه شده است. طبقه بندی ارائه شده بر اساس تمایز بین ارزیابی عدم قطعیت توسط خود آزمایشگاه  (که رویکرد مطالعه درون آزمایشگاهی نامیده می‌شود) و ارزیابی عدم قطعیت بر اساس مطالعات مشترک (که رویکرد مطالعه بین آزمایشگاهی نامیده می‌شود)، صورت گرفته است.

در طبقه بندی ارائه شده رویکرد مطالعات درون آزمایشگاهی به صورت زیر تقسیم بندی می‌شود:

۱- در رویکرد مدل سازی: اجزای منفرد ایجاد کننده عدم قطعیت با هم ترکیب شده و عدم قطعیت کلی را ایجاد می کنند. این روش همان روش ارائه شده در راهنمای GUM می‌باشد.

۲- رویکرد صحه گذاری تک آزمایشگاهی: در این رویکرد از داده‌ها صحه‌گذاری روش‌های آزمون در  یک آزمایشگاه برای برآورد عدم‌قطعیت استفاده می‌شود. بدین منظور دقت میانی و بایاس ارزیابی می‌شوند و تاثیر آن بر نتیجه اندازه گیری به عنوان دو مولفه عدم‌قطعیت اندازه گیری مستقل با یکدیگر ترکیب می‌شوند و عدم قطعیت استاندارد را تشکیل می دهند. همچنین ممکن است عوامل دیگری (مانند هموژن نبودن نمونه یا عدم قطعیت موجود در نمونه‌های استاندارد) به عنوان اجزاء تاثیر گذار در عدم قطعیت مرکب آورده شوند.

در طبقه بندی ارائه شده رویکرد مطالعات بین آزمایشگاهی به صورت زیر تقسیم بندی می‌شود:

۳- رویکرد صحه گذاری بین آزمایشگاهی: در این رویکرد از داده‌های بررسی عملکرد روش آزمون به صورت مشارکتی  (به عنوان مثال بر اساس استاندارد ISO 5725)استفاده می‌شود. بدین منظور دقت (تکرارپذیری، تجدیدپذیری) و درستی برآورد می‌شوند. برآورد دقت (تکرارپذیری، تجدید پذیری) و درستی بیشتر زمان‌ها در درون خود بسیاری از اجزاء مهم دیگر ایجاد کننده عدم قطعیت را منعکس می‌کند. نحوه محاسبه عدم قطعیت مطابق با این رویکرد به طور کامل در ISO/TS 21748 “راهنمای برای استفاده از برآورد تکرارپذیری، تجدیدپذیری و درستی در تخمین عدم قطعیت اندازه گیری” توصیف کرد.

۴- رویکرد آزمون مهارت (PT): در این رویکرد از داده‌های آزمون مهارت برای برآورد عدم قطعیت استفاده می‌شود. برای مثال، اگر از  روش یکسان توسط تمام شرکت کنندگان در برنامه آزمون مهارت استفاده شود، انحراف استاندارد معادل برآورد تکرارپذیری در مطالعات بین آزمایشگاهی است و می تواند در برآورد عدم قطعیت مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، بیش از چند دور ، انحرافات از نتایج آزمایشگاهی از مقدار تخصیص داده شده در آزمون مهارت می‌تواند یک ارزیابی اولیه‌ای از عدم قطعیت اندازه گیری که برای آزمایشگاه فراهم کند.

در برآورد عدم قطعیت اندازه‌گیری می‌توان از هر چهار روش ذکر شده فوق استفاده نمود در بین این چهار رویکرد رویکرد اول (رویکرد مدلسازی) با نام رویکرد پایین به بالا (Bottom-up) نیز شناخته می‌شود، اگر چه برآورد عدم قطعیت به این روش کمی دشوار است اما برآورد بدست آمده در این رویکرد مقدار کوچکتری را نسبت به سایر روش‌ها برای عدم قطعیت نشان می‌دهد. رویکرد دوم، سوم و چهارم با نام رویکرد بالا به پایین (Top-Down) نیز شاخته می‌شوند، که برآورد عدم قطعیت بر اساس رویکرد بالا به پایین به مراتب ساده تر از رویکرد پایین به بالا است.

هماهنگی برای برگزاری دوره‌های آموزشی برآورد عدم قطعیت بر اساس رویکرد بالا به پایین

جهت هماهنگی برای برگزاری دوره‌ “برآورد عدم قطعیت بر اساس رویکرد بالا به پایین ” می‌توانید با ما تماس بگیرید.