قابلیت ردیابی در اندازه گیری

قابلیت ردیابی در اندازه گیری

مهم است که بتوانیم نتایج آزمایشگاه های مختلف یا نتایج آزمایشگاه یکسان در زمان‌های مختلف را با اطمینان مقایسه کنیم. این امر با اطمینان از این که تمام آزمایشگاه ها از مقیاس اندازه گیری یکسان و یا به عبارت دیگر از نقاط مرجع یکسانی استفاده میکنند، عملی می باشد. در بسیاری از موارد، انجام این کار با ایجاد یک زنجیره از کالیبراسیون هایی که منتهی به استانداردهای اولیه ملی یا بین المللی می‌شوند عملی می‌گردد. هر چند به طور ایده آل (و برای یکپارچگی طولانی مدت) سیستم واحدهای بین المللی اندازه گیری (SI) پیشنهاد می‌شود.

مثال آشنا، مورد ترازوهای آنالیز می‌باشد، در اینجا هر ترازو با استفاده از جرمهای مرجع که خود آنها از سوی استانداردهای ملی باز بینی شده و آنها هم به نوبه خود با استانداردهای بین المللی بازبینی شدهاند، ردیابی شده تا این که به کیلوگرم مرجع اولیه برسیم. این زنجیره کامل از مقایسه ها به یک مقدار مرجع شناخته شده ای منتهی می شوند که قابلیت ردیابی به یک نقطه مرجع مشترک را امکانپذیر ساخته و این اطمینان را بوجود می آورند که اپراتورهای مختلف در حال استفاده از واحدهای یکسان اندازه گیری هستند. در اندازه گیری روتین، انسجام اندازه گیریهای بین یک آزمایشگاه (یا زمانهای مختلف) و آزمایشگاه دیگر به کمک ایجاد یک سیستم قابلیت ردیابی برای تمام اندازه گیریهای میانی مرتبط امکانپذیر بوده و از آن برای بدست آوردن یا کنترل یک نتیجه اندازه گیری استفاده می‌شود. بنابراین قابلیت ردیابی در تمام شاخه های اندازه گیری مفهوم مهمی می‌باشد.

قابلیت ردیابی یه شکل رسمی زیر تعریف می‌شود:
“خاصیت یک نتیجه اندازه گیری که به موجب آن نتیجه می تواند از طریق یک زنجیره به هم پیوسته مستند از کالیبراسیون‌ها، که هر یک به نوبه خود در عدم قطعیت اندازه گیری سهمی دارند، به یک مقدار مرجع مرتبط شود.”

چون توافق بین آزمایشگاهها تا حدی بخاطر عدم قطعیت هایی که خود آزمایشگاه ها در زنجیره قابلیت ردیابی باعث می‌شوند، معمولاً محدود می باشد، لذا نوعی مرجع عدم قطعیت هم بوجود می آید و بدین ترتیب قابلیت ردیابی ارتباط تنگاتنگی با عدم قطعیت خواهد داشت. قابلیت ردیابی، ابزاری برای قراردادن تمام اندازه‌گیری‌های مرتبط بر روی یک مقیاس اندازه گیری منسجم را فراهم میکند، در حالی که عدم قطعیت این اتصالها در زنجیره و توافق مورد انتظار در «قدرت» اندازه گیری‌های مشابه بین  آزمایشگاهی را مشخص می‌کند.