مديریت كیفیت در مراكز آزمایشگاهی (کیفیت و آمار | استاندارد، کتاب، نرم افزار، آموزش و مشاوره)
متدولوژی سطح پاسخ (Response Surface Methodology) یا به صورت اختصاری RSM، یک مجموعه از تکنیک‌های آماری و ریاضیات کاربردی برای ساخت مدل‌های تجربی است. هدف در این گونه طرح‌ها بهینه‌سازی پاسخ (متغیر خروجی) است که متأثر از چندین متغیر مستقل (متغیرهای ورودی) می‌باشد. یک آزمایش یک سری از آزمون‌هاست که اجرا نامیده می‌شود. در هر آزمایش تغییرات در متغیرهای ورودی به منظور تعیین علل تغییرات در متغیر پاسخ ایجاد می شوند. در اصل RSM برای مدل پاسخ‌های تجربی توسعه داده شد (Box...
طرح‌های تاگوچی (Taguchi) برای اولین بار توسط آقای جنیچی تاگوچی که دارای مدرک دکتری مکانیک می‌باشد، در سال ۱۹۸۷ در شرکت تویوتا ابداع گردید. مهندس تاگوچی طرح‌های خود را بر پایه تجربیات خود در شرکت تویوتا و نیز بر پایه طرح‌های عاملی بنا نهاد. به طور خلاصه می‌توان گفت آقای تاگوچی طرح‌های عاملی و عاملی کسری را در راستای تجربیات خود تعمیم داد. آقای جنیچی تاگوچی یک مهندس ژاپنی است که اولین کتاب خود را در زمینه طراحی آزمایشات در سال...
نتایج در آزمون‌های میکروبیولوژی دارای توزیع پواسون می‌باشد، لذا برای محاسبه عدم قطعیت در آزمون‌های میکروبیولوژی نمی‌توان از روشهای مرسوم برآورد عدم قطعیت نظیر روش GUM استفاده نمود. بر این اساس در راهنما G108 انجمن اعتباربخشی آزمایشگاه‌های امریکا A2LA سه روش به همراه مثال برای محاسبه عدم قطعیت در آزمون‌های میکروبیولوژی با در نظر گرفتن نرمال نبودن توزیع نتایج ارائه شده است. این روش‌ها راه‌هایی برای پیاده‌سازی خط‌مشی‌های انجمن اعتباربخشی آزمایشگاه‌های امریکا A2LA جهت برآورد عدم‌قطعیت اندازهگیری برای آزمون شمارش تعداد کلنیها...
انباشته (LOT) : مجموعهای از اقلام تحت بررسی که ذاتأ یا احتمالأ در شرایط مشابه تولید شده باشند. حجم انباشته (LOT SIZE) : حجم انباشته تعداد اقلام تشکیل دهنده یک انباشته است که آن را با N نمایش می‌دهند. عیب (DEFECT) : هر نوع عدم تطابق مشخصات یک محصول با شرایط مشخص شده یا مشخصات استاندارد. عیب بحرانی (CRITICAL DEFECT) عیب موجود در یک محصول که بر طبق قضاوت یا تجربه، برای افرادی که از آن محصول استفاده میکنند، ایجاد...
در بند ۵٫۲٫۲ استاندارد ISO/IEC 17025 ذکر شده است که “اثربخشی اقدامات آموزشی انجام شده باید ارزیابی شود” به چه روش‌هایی می‌توان اثربخشی اقدامات آموزشی انجام شده را ارزیابی نمود؟ با پنج روش زیر می‌توان اثربخشی اقدامات آموزشی انجام شده را ارزیابی نمود: – برگزاری آزمون پس از برگزاری آموزش؛ – نظارت بر عملکرد و ارزیابی واقعی عملکرد کارکنان پس از برگزاری آموزش؛ – نتایج آزمون مهارت بدست آمده پس از برگزاری آموزش ؛ – نتایج ممیزی های داخلی پس از برگزاری آموزش؛...
سئوال:آیا الزامات بخش ۵٫۲ استاندارد ISO/IEC 17025 برای ممیزان داخلی یک آزمایشگاه که ممکن است از کارکنان آزمایشگاه نیز نباشند، کاربرد دارد؟ از آنجا که ممیز داخلی یک آزمایشگاه مسئول بررسی جنبه‌های مختلف در ارتباط با تجهیزات، عملکرد آزمون / کالیبراسیون و انتشار نتایج می‌باشد، بنابراین لازم است که آموزش و صلاحیت ممیزان داخلی، تعریف، مستند، ارزیابی شود. به طور کلی می‌توان گفت که تمامی بخش ۵٫۲ استاندارد برای یک فرد که به عنوان ممیز داخلی تعیین شده است، قابل...
سئوال: ما یک آزمایشگاه جدید آماده برای درخواست تایید صلاحیت هستیم. آیا باید ممیزی داخلی را برای سیستم مدیریت و فعالیت‌های مربوط به آزمون‌ها قبل از دریافت تایید صلاحیت انجام دهیم؟ به منظور تایید تطابق کامل با بند ۴٫۱۴٫۱ استاندارد، ارزیابان شواهد مربوط به انجام یک ممیزی داخلی کامل که توسط آزمایشگاه مطابق یک برنامه از پیش تعیین شده، انجام شده است را باید بررسی کنند. اگر تنها بخشی از ممیزی داخلی تا زمان در محل ارزیابی مرکز تایید صلاحیت انجام شده باشد، این...
سئوال: در بند ۴٫۳٫۱ ذکر شده است که “آزمایشگاه باید برای کنترل کلیه مدارکی که جزئی از سیستم مدیریت را تشکیل می‌دهند (اعم از آن که در داخل آزمایشگاه تهیه شده یا از منابع بیرونی فراهم شده باشند) از قبیل مقررات، استانداردها، مدارک استاندارد گونه، روش های آزمون و/یا کالیبراسیون و نیز نقشه‌ها، نرم‌افزارها، مشخصات، دستورالعمل‌ها و کتابچه‌های راهنما، روشهای اجرایی ایجاد نموده و برقرار نگه دارد.” در این بند کنترل برای نرم افزارها چه مواردی لازم است؟ اصطلاح “نرم افزارها“ همانطور که در بخش...
سئوال: در بند ۴٫۳٫۳٫۲٫ استاندارد ISO/IEC 17025 ذکر شده است “در موارد مقتضی، متنِ تغییر یافته یا جدید باید در مدرک یا در ضمایم ذیربط مشخص شود.” به چه روش‌هایی می‌توان این کار را انجام داد؟ برای انجام این کار راه‌های زیر وجود دارد: – با استفاده از ویژگی‌های های لایت کردن یا خط کشیدن زیر متن؛ – با استفاده از “تاریخچه ویرایش‌های“ در پایان هر مستند و تشریح تغییرات انجام در بخش‌های خاص؛ – با...
سئوال: آزمایشگاه ما فقط نسخه از مدارک سیستم مدیریت کیفیت را به صورت سیستم مرکزی تهیه و نگهداری می‌کند، آیا لیست مستندات اصلی برای ترسیم توزیع مدارک واقعاً نیاز است؟ بخش ۴٫۳٫۲٫۱ ذکر شده است “یک فهرست اصلی یا روش اجرایی معادل آن برای کنترل مدارک، که وضعیت تجدیدنظر و توزیع آنها را در سیستم مدیریت مشخص نماید، باید تهیه شود و بهآسانی در دسترس باشد تا بدین وسیله بتوان از به کارگیری مدارک نامعتبر و یا منسوخ جلوگیری کرد.” لذا اگر روش...
مفهوم عدم قطعیت اندازه گیری برای جامعه آزمایشگاهی و مشتریان آنها نسبتا جدید است. بر این اساس انجمن اعتباربخشی آزمایشگاه‌های امریکا (A2LA) در راهنمای شماره P103 یک رویکرد عملی را برای برآورده‌سازی الزامات مربوط به برآورد عدم‌قطعیت اندازهگیری ارائه نموده است که این رویکرد به آزمایشگاه‌هایی که می‌خواهند الزامات استاندارد را برآورده سازد، کمک می‌کند که عدم قطعیت مربوط به آزمون‌های خود را به یک شیوه معقول برآورد نمایند. بر این اساس آزمون‌های آزمایشگاه ها برای برآورد عدم قطعیت به ۵...
این روش زمانی کاربرد دارد که رابطه ریاضی اندازه ده به صورت ضریب یا تقسیم باشد. به عنوان مثال دانسیته که رابطه ریاضی آن به صورت زیر است. که در آن: (رو) چگالی است، جرم است، حجم است. در این حالت برای سادگی کار مراجعی نظیر UKAS M3003 محاسبه عدم قطعیت اندازه گیری به روش نسبی را پیشنهاد نموده‌اند. در این روش با توجه به آنکه نیاز به گرفتن مشتقات جزئی برای تعیین ضرایب حساسیت ندارد، برآورد عدم‌قطعیت ساده‌تر خواهد شد. در ادامه یک فیلم آموزش با حجم...
عدم قطعیت یک عامل همراه با نتیجه اندازه گیری است که محدوده مقادیری را معین می‌کند که نتیجه اندازه گیری می‌تواند داشته باشد و مقدار آن نشان‌دهنده سطح اطمینانی است که مقدار واقعی مورد اندازهگیری شده در محدوده تعیین شده، قرار می‌گیرد. مطابق با الزامات بند ۵-۵-۱-۴ استاندارد ISO 15189،”آزمایشگاه باید عدم قطعیت اندازه گیری برای هر یک از روش اندازه گیری که در مرحله آزمایش برای گزارش مقادیر کمی بر روی نمونه های بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرند، را تعیین کند. آزمایشگاه باید الزامات عملکردی برای عدم قطعیت اندازه گیری هر یک از روش اندازه گیری تعریف کند و به طور منظم تخمین عدم قطعیت اندازه‌گیری‌های خود را بازنگری نماید.”
بر این اساس انجمن اعتباربخشی آزمایشگاه‌های آمریکا (A2LA) راهنمایی P903 جهت برآورد عدم قطعیت اندازه گیری برای آزمایشگاه های پزشکی ارائه نموده است. در این راهنما آزمون‌های آزمایشگاه‌های تشخیص طبی جهت برآورد عدم قطعیت اندازه گیری به چهار دسته تقسیم شده‌اند.
برای دانلود هر یک از مثال‌ها بر روی لینک آن کلیک کنید:
محاسبه عدم قطعیت در کالیبراسیون گیج بلوک
محاسبه عدم قطعیت در کالیبراسیون یک مقاومت استاندارد
محاسبه عدم قطعیت در کالیبراسیون وزنه
محاسبه عدم قطعیت در کالیبراسیون ترموکوپل بخش اول
محاسبه عدم قطعیت در کالیبراسیون ترموکوپل بخش دوم
مقدمه امروزه نتایج آزمون و کالیبراسیون‌هایی که در آزمایشگاه انجام می‌شود؛ بسیار حائز اهمیت است. به‌منظور حصول اطمینان از اعتبار و کیفیت نتایج به‌دست آمده در آزمایشگاه‌های کالیبراسیون و تأیید صلاحیت شده، می‌توان از مفاهیم و ابزارهایی همچون عدم قطعیت اندازهگیری و تضمین کیفیت نتایج استفاده کرد. عدم قطعیت نتیجه اندازهگیری از دانش ناقص ما از مقدار نتیجه آزمون و عوامل تأثیرگذار بر آن تشکیل می‌شود. به‌طور کلی کلمه عدم قطعیت با فرضیه عمومی تردید مرتبط است. عدم قطعیت اندازهگیری بیانگر...
الزامات کلی عملیات خوب آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌های کنترل مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی پیشگفتار هم اکنون، با روند توسعه واحدهای تولیدی صنایع غذایی و آشامیدنی و افزایش میزان تولید این گروه از محصولات در کشور از یک سو و افزایش میزان واردات از کشورهای مختلف با شاخص ها و استانداردهای کیفی و ایمنی متفاوت، ضرورت کنترل کیفیت و سلامت مواد اولیه و محصولات بیش از پیش حائز اهمیت است، به همین منظور مرکز آزمایشگاه‌های مرجع کنترل غذا و دارو در راستای...
