استانداردها اعتمادسازند

روسای سازمان‌های IEC ،ISO و ITU به مناسبت روز جهانی استاندارد (۱۴ اکتبر ۲۰۱۶) پیام مشترکی صادر کرده‌اند، که متن پیام آنها به شرح زیر است:

استانداردها ما را به روش‌ها و آیین کارهای اطمینان بخش و با چارچوب‌های قابل اعتماد همکاری متصل می‌سازند. از طریق ارایه تفاسیر مشترک در باره طرف‌های یک ارتباط یا معامله، استانداردها در تجارت سودمند متقابل و بهره‌گیری مناسب از منابع در تجارت بین‌المللی ضروری می‌باشند.
تعاملات اجتماعی برمجموعه‌ای از معیارها، مفاهیم یا معانی بنیادین مورد احترام عمومی تکیه دارد استانداردهای بین‌المللی با مدون‌سازی این معیارها دسترسی همگانی به آنان را تضمین می‌نمایند.
محصول یا خدمت منطبق بر یک استاندارد بین‌المللی دارای نشانه‌ی کیفیت، ایمنی یا هماهنگی است. استانداردها درباره گوناگونی‌های جهان همبسته ما صحبت می‌کنند، در جاهایی که اطمینان از سخن گفتن با واژگان مشابه ضروری است، یکنواختی را مطرح می‌نمایند.

مفهوم پوستر روز جهانی استاندارد ۲۰۱۶

پوستر امسال توسط اتحادیه بین المللی مخابرات ITU طراحی شده است. محور اصلی طراحی امسال “نسبت طلایی” یا Golden ratio که  تقریبا معادل ۱٫۶۱۸ است، می‌باشد سابقه آشنایی بشر با آن به هزاران سال پیش از میلاد می‌رسد. این نسبت هنوز هم در هنر و طراحی استفاده می شود و به نامهای برش طلائی، عدد طلائی، نسبت الهی نیز شناخته و معمولاَ با حرف یونانی φ، مشخص می‌شود.

علت به کارگیری این نماد کاربرد وسیع آن نه تنها در حوزه ریاضیات بلکه در فیزیک، شیمی، زیست شناسی، طبیعت و توپولوزی فضا-زمان است. “نسبت طلایی” یکی از قدیمی‌ترین استانداردهای قابل اعتماد طراحی است که برای خلق تعداد زیادی از شاهکارهای هنری و معماری مورد استفاده قرار گرفته است.

به تعبیری دیگر عدد فی، تصویر مبتنی بر “نسبت طلایی” مفهوم ارتباطات متقارن میان دو بخش را القا می‌نماید. تبعیت از Golden ration یک ابزار قابل اعتماد است که از دیرباز مورد آزمون واقع شده و تضمین می‌کند که تمامی اجزای یک طراحی در تناسب با یکدیگرند.

پی نوشت: نسبت طلایی یا عدد فی یا Golden Ration در ریاضیات و هنر هنگامی است که «نسبت بخش بزرگتر به بخش کوچکتر، برابر با نسبت کل به بخش بزرگتر» باشد. تعریف دیگر “عدد نسبی است که اگر یک  واحد اضافه کنیم به مربع آن خواهیم رسید.

نماد فی (φ) برگرفته از نام نخستین حرف از نام فیدیاس، پیکرتراش زبده  یونان باستان است که به احتمال زیاد این نسبت عددی را ده‌ها سال پیش از اقلیدس، در شیوه هنری‌اش لحاظ می‌کرده است.

“نسبت طلایی” در ایران

در ایران آثاری ساخته شده و پا برجا می باشند که نسبت طلایی در آنان رعایت شده است:

برج و میدان آزادی: طول بنا ۶۳ و عرض آن ۴۲ است که ۱٫۵=۴۲: ۶۳ و به عدد طلایی نزدیک می‌باشد سبک معماری آن نیز طاق بزرگی است که تلفیقی از سبک هخامنشی و ساسانی و اسلامی است که منحنی آن با الهام از طاق کسری معماری ایران باستان را تداعی می‌نماید. (معماری)

قلعه دالاهو، کرمانشاه :خطی از استحکامات به طول دو و نیم کیلومتر و عرض چهار متر با قلوه و لاشه سنگ به همراه ملات دیوار گچ را می‌سازد. سرتاسر نمای خارجی این دیوار با مجموعه‌ای از برج‌های نیم دایره‌ای شکل تقویت شده است. می‌دانیم۱٫۶=۵/۲: ۴ که همان عدد طلایی است.

بیستون از دوره هخامنشی، کرمانشاه: به طول ۵ کیلومتر و عرض ۳ کیلومتراست. اعداد ۵ و ۳ هر دو جزو دنباله فیبوناتچی هستند و ۱٫۶=۵:۳ و ابعاد برجسته کاری ۱۸ در ۱۰ پاست که قامت “داریوش” ۵ پا و ۸ اینچ (۱۷۰ سانتیمتر) بلندی دارد که هر دو اعداد فیبوناتچی هستند.

یکی از هنرهای معماری در تخت جمشید این است که نسبت ارتفاع سر درها به عرض آنها و همین‌طور نسبت ارتفاع ستون‌ها به فاصله بین دو ستون نسبت طلایی است. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه است که در طبیعت وجود دارد. این نشانگر هنر ایرانیان باستان در معماری است. از دیگر نمونه‌ها ارگ بم، مقبره بو علی سینا، پل ورسک، مسجد شیخ لطف الله و نمونه جالب خوشنویسی‌های به جا مانده از میرعماد حسنی  است که با بررسی اکثریت قاطع حروف و کلمات او متوجه می‌شویم که این نسبت به عنوان یک الگو در تار و پود حروف و واژه‌ها وجود دارد و زاویه ۴۴۸/۶۳ درجه که مبنای ترسیم مستطیل طلایی است، در شروع قلم گذاری و ادامه رانش قلم، حضوری تعیین کننده دارد.