کاربرد نمودارهای کنترل جمع تجمعی برای پایش اعتبار نتایج آزمون در آزمایشگاه
نمودارهای کنترلی یکی از ابزارهای مفید برای پایش نتایج آزمون در آزمایشگاه میباشند که استفاده از آنها در استاندارد ISO/IEC 17025:2017 و ISO 15189:2022 به منظور حصول اطمینان از اعتبار نتایج آزمون توصیه شده است. در آزمایشگاههای آزمون، کالیبراسیون و پزشکی به طور معمول از نمودار کنترل شوهارت برای پایش نتایج اندازهگیری استفاده میشود. نمودارهای کنترل شوهارت در پیادهسازی فاز یک نمودارهای کنترل بسیار مفید هستند. در این مرحله، فرایند اندازهگیری احیاناً به دلیل وجود انحرافهای با دلیل بزرگ در پارامتر مورد نظر در حالت خارج از کنترل به سر میبرند. یکی از ضعفهای اصلی نمودارهای کنترل شوهارت استفاده از اطلاعات موجود در آخرین نمونه مشاهده شده و نادیده گرفتن اطلاعات موجود در سایر نمونهها است. این ویژگی باعث میشود نمودارهای کنترل شوهارت از حساسیت لازم برای شناسایی تغییرات کوچک در فرایند اندازهگیری نظیر ۱.۵σ یا کمتر برخوردار نباشند. برای رفع این نقطه ضعف از معیارهای دیگری نظیر حدود هشدار و قوانین حساسسازی نیز میتوان در نمودارهای کنترل برای بهبود عملکرد آنها در مقابل با تغییرات کوچک استفاده شود. با این وجود سادگی و سهولت تفسیر نمودارهای کنترل شوهارت با اعمال این رویهها کاهش یافته و متوسط طول تسلسل به طور قابل توجهی زمانی که فرایند اندازهگیری واقعاً تحت کنترل قراردارد، کاهش مییابد. در صورت تمایل به شناسایی تغییرات کوچک در فرایند اندازهگیری در آزمایشگاه میتوان از دو جایگزین بسیار موثر یعنی نمودارهای کنترل جمع تجمعی (CUSUM chart) و نمودار کنترل میانگین متحرک موزن نمایی (EWMA chart) استفاده نمود. در این پست قصد داریم کاربرد نمودارهای کنترل جمع تجمعی برای پایش اعتبار نتایج اندازهگیری در آزمایشگاه همراه با نحوه رسم این نمودار در نرم افزار Minitab را تشریح کنیم.