1- محاسبه عدم قطعیت با نرم افزار QMSys GUM

نرم افزار QMSys GUM یک ابراز نرم‌افزاری ساخت شرکت Qualisyst Ltd برای محاسبه عدم قطعیت می‌باشد که در چهار نسخه Enterprise, Professional, Standard and Educational منتشر شده است. از این نرم‌افزار برای آنالیز عدم‌قطعیت در آزمون‌های فیزیکی، شیمیایی و کالیبراسیون می‌توان استفاده نمود.

در نرم افزار QMSys GUM برای تجزیه و تحلیل و محاسبات مربوط به عدم قطعیت از راهنماها و استاندارد های معتبر زیر استفاده می‌شود:

ISO/IEC Guide 98-3:2008 (GUM:1995) راهنمای بیان عدم قطعیت در اندازه گیری؛

ISO/IEC Guide 98-3:2008/Suppl 1:2008 مکمل شماره ۱ “GUM” – انتشار توزیع‌های با استفاده از روش مونت کارلو؛

ANSI/NCSL Z540.2 راهنمایی آمریکایی بیان عدم قطعیت در اندازه گیری؛

EA-4/02 بیان عدم قطعیت اندازه گیری در کالیبراسیون؛

UKAS M3003 بیان عدم قطعیت و اطمینان در اندازه گیری؛
DKD-3بیان عدم قطعیت اندازه گیری در کالیبراسیون؛

VDA Band 5 مناسب بودن فرایند اندازه گیری؛
EURACHEM/CITAC راهنمای، عدم قطعیت کمی در اندازه گیری تجزیه ای؛

به دلیل استفاده از مراجع معتبر فوق، نرم افزار قابلیت انطباق با خواسته‌های استانداردهای زیر را دارد:

– استاندارد ISO/IEC 17025:2017 در ارتباط با ارزیابی عدم قطعیت اندازه گیری

– استاندارد ISO 15189:2012 در ارتباط با ارزیابی عدم قطعیت اندازه گیری در بخش های و آزمون‌های پزشکی

– استاندارد ANSI/NCSL Z540.3-2006 الزامات مورد نیاز برای کالیبراسیون تجهیزات اندازه گیری و تست.

در نرم افزار QMSys GUM عدم قطعیت اندازه گیری را با استفاده از دو روش متفاوت زیر محاسبه می‌شود:

– محاسبه عدم قطعیت اندازه گیری با استفاده از روش GUM (چارچوب محاسبه عدم قطعیت به روش GUM دارای برخی از محدودیت‌های می‌باشد و فقط برای مدل‌های خطی و شبه‌خطی مناسب است.)

محاسبه عدم قطعیت اندازه گیری به روش مونت کارلو، که در اولین مکمل روش GUM تشریح شده است. (روش مونت کارلو، روشی قابل اعتماد و آسان برای جهت ارزیابی عدم‌قطعیت اندازه‌گیری است، که برای تمام مدل‌های خطی و غیرخطی اندازه‌گیری مناسب است.)

با توجه به آنکه نرم افزار QMSys GUM از هر دو روش GUM و MCM برای محاسبه عدم‌قطعیت استفاده می‌کند، می‌توان چهارچوب محاسبه عدم قطعیت با روش GUM را با روش مونت کارلو MCM اعتبارسنجی نمود.

صحه‌گذاری این نرم افزار توسط شرکت Qualisyst Ltd به صورت کامل با حل کردن مثال‌های ارائه شده در راهنماهای بین‌المللی (نظیر GUM, Supplement 1 to the GUM, EA-4/02, DAkkS-DKD-3 and EURACHEM/CITAC Guide CG 4) انجام شده و سوابق آن در سایت شرکت قرار داده شده است لذا نیاز به صحه گذاری مجدد آن توسط کاربر وجود ندارد. هزینه خرید این ویرایش های مختلف این نرم افزار توسط سازنده آن بر اساس تعداد کاربر به صورت زیر جدول زیر مشخص شده است.

گزارش‌دهی نتایج انجام محاسبات در نرم افزار QMSYS در قالب فایل ورود می‌باشد، لذا کاربران به راحتی می‌تواند قالب گزارش مربوط به محاسبه عدم قطعیت را به شکل دلخواه و حتی زبان فارسی درآورند.

در این نرم افزار جدول بودجه عدم‌قطعیت به صورت کامل ارائه می‌شود، همچمین علاوه بر بودجه عدم قطعیت با این نرم افزار می توان کارهای زیر را نیز انجام داد:

– آنالیز همسبتگی بر روی کمیت های ورودی؛

– آنالیز رگرسیون و بدست آوردن معادله آن و نمایش منحنی کالیبراسیون رسم شده با حدود عدم قطعیت مربوط به آن.

در شکل زیر یک نمونه از منحنی کالیبراسیون رسم شده به همراه عدم قطعیت محاسبه شده برای آن نشان داده شده است.

با توجه به ویژگی‌های ذکر شده به نظر اینجانب نرم افزار QMSys GUM، برای محاسبه عدم‌قطعیت در مراکز آزمایشگاهی یک ابزار فوق العاده است که در بسیار از آزمایشگاه‌های معتبر دنیا نیز از آن استفاده می‌کند. کارکنان مراکز آزمایشگاهی در کشور عزیزمان نیز می‌تواند برای ساده شدن محاسبات پیچیده عدم قطعیت اندازه گیری از این نرم افزار استفاده نمایند.

این نرم افزار قابلیت ارائه گزارش جامع و متنوعی برای بودجه عدم‌قطعیت اندازه‌گیری را دارد، این گزارشات می‌تواند به صورت خیلی ساده یا جامع باشد. در زیر دو نمونه گزارش جامع ارائه شده توسط نرم افزار QMSys GUM ارائه شده است.

دانلود بودجه عدم‌قطعیت گزارش شده توسط نرم افزار QMSys GUM برای کالیبراسیون یک وزنه کلاس M1

دانلود بودجه عدم‌قطعیت گزارش شده توسط نرم افزار QMSys GUM‌ برای تهیه یک محلول شیمیایی استاندارد

مشاهده نحوه تهیه نرم افزار QMSys GUM